امروزِ ادبیات كودك و نوجوان، ۱۱
شرط موفقیت نویسنده ادبیات کودک ونوجوان چیست؟
کادو دونی: حمیدرضا داداشی نویسنده ادبیات کودک ونوجوان می گوید گاهی داستان های کودک ونوجوان مناسبت این گروه نیستند و گاهی هم ماهیت تلخ دارند، به نظرم نویسنده ای موفق است که مخاطب را متعهد بار بیاورد.
خبرگزاری مهر؛ گروه فرهنگ و ادب_ فاطمه میرزاجعفری: ادبیات کودک و نوجوان هنگامی پدید آمد که بزرگسالان متوجه شدند خردسالان و نوجوانان به جهت گنجایش های شناختی و خاصیت های رشدی خود آمادگی پذیرش متن های بزرگسال را ندارند و به متن هایی نیاز دارند که پاسخگوی دوره رشد و نیازهای آنها باشد.
برای بررسی وضعیت موجود ادبیات کودک و نوجوان، پرونده ای را در خبرگزاری مهر باز کردیم که قسمت اولش یک میزگرد با حضور محمد مهدی سید ناصری مدیرعامل انتشارات ذکر، زهرا یعقوبی عضو هیأت مدیره انجمن ناشران کودک و نوجوان و طاهره شاه محمدی نویسنده کتاب خردسالان بود. قسمت دوم و سوم پرونده هم به گفت و گو با جمال الدین اکرمی، نویسنده، مترجم و تصویرگر ایرانی کتاب های کودک و نوجوان اختصاص داشت.
در چهارمین و پنجمین قسمت از این پرونده نیز حمیدرضا سیدناصری نایب رییس هیأت مدیره انجمن ناشران کودک و نوجوان و مدیر انتشارات ذکر میهمان خبرگزاری مهر بود. در این گفت و گو درباره ی مسائلی همچون ممیزی های وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، قیمت کاغذ، غلبه ترجمه بر تألیف در بازار کودک و نوجوان و ورود ابزار آلات جدید و الکترونیک در صنعت نشر به بحث پرداختیم.
در قسمت های ششم و هفتم از پرونده «امروز ادبیات کودک و نوجوان»، به سراغ حسن احمدی نویسنده با سابقه کتاب های کودک و نوجوان رفتیم و با او درباره ی دغدغه این روزهای ادبیات کودک و نوجوان و تغییرات آن طی دهه های گذشته، چالش ها و موانع آن به گپ و گفت پرداختیم.
هشتمین قسمت از این پرونده نیز به گفت و گو با جعفر توزنده جانی نویسنده قدیمی کتاب های کودک و نوجوان اختصاص داشت که با او درباره ی مسائل مهم، چالش های این حوزه؛ همین طور تغییرات آن در طول دهه های گذشته به گپ و گفت پرداختیم.
در نهمین و دهمین قسمت از پرونده «امروز ادبیات کودک و نوجوان»، به سراغ شهلا انتظاریان نویسنده و مترجم ادبیات کودک و نوجوان رفتیم و با او درباره ی دغدغه این روزهای ادبیات کودک و نوجوان و تغییرات آن طی دهه های گذشته، چالش ها و موانع آن به گپ و گفت پرداختیم.
مطالبی که تا امروز در این پرونده انتشار یافته اند، در پیوندهای زیر قابل دسترسی و مطالعه اند:
* «صنعت نشر در عرصه کودک ونوجوان نیاز به پوست اندازی دارد / ناشر طلا را تبدیل به مس می کند»
* «امروز ادبیات کودک و نوجوان نسبت به دهه های ۶۰ و ۷۰ افول داشته است»
* «پاستوریزه شدن کتب درسی بچه ها را به سمت کتاب داستانی می برد / مهم ترین تهدید امروز ادبیات»
* بی ثباتی بازار کاغذ گلوی ناشران را فشار می دهد / محدودیت های کاغذ داخلی برای چاپ کتاب چندرنگ
* افرادی که فکر پرکردن جیبشان اند دست از سر نشر بردارند / جایگاه ادبیات کودک ونوجوان مناسب نمی باشد
* بزرگترین تهدید ادبیات کودک و نوجوان چیست؟ / اگر ننویسم مریض می شوم
* بزرگترین چالش ادبیات کودک ونوجوان پایین آمدن تیراژ کتاب است / نوشتن برای بزرگسالان خیلی راحت است
* نویسنده کودک و نوجوان باید نیاز بچه ها را بداند / ادبیات کودک و نوجوان درحال تغییر است
* بزرگترین تهدید ادبیات کودک و نوجوان کتاب سازی است / بچه ها بدنبال کتاب های بدون سانسورند
اما یازدهمین شماره از پرونده «امروز ادبیات کودک و نوجوان»، به گفت و گو به حمیدرضا داداشی نویسنده باسابقه ادبیات کودک ونوجوان اختصاص یافته است. در این گفت و گو به مسائلی همچون تغییرات ادبیات کودک ونوجوان طی دهه های گذشته پرداخته ایم.
در ادامه مشروح قسمت اول این گفت و گو را می خوانید:
* آقای داداشی اول صحبت این راه بپرسم که با اهمیت ترین وجه داستان کودک و نوجوان چیست؛ در وضعیت فعلی!
داستان و ادبیات، بطور کلی، آینه تمام نمای جامعه است و داستان کودک ونوجوان، آینه ای است که شخصیت کودک ونوجوان را بازتاب می دهد. کودک ونوجوان مشتاق مطالعه، کتاب، داستان و مجله می خواند تا نیازهای روحی، شخصیتی خودرا در آنها بیاید. بازتاب دغدغه های خودش را در داستان و شخصیت هایش ببیند و لذتش را ببرد. این، همان چیزی است که به آن «همذات پنداری» می گوئیم. نویسند کودک ونوجوان هرچقدر در خلق این همذات پنداری موفق تر عمل کند و بتواند مخاطب کودک ونوجوان را به قهرمان های داستان هایش نزدیک تر کند، موفق تر خواهد بود. گاهی نویسندگان بالاتر از آنکه به این مسئله توجه داشته باشند، تلاش می کنند دغدغه های خودرا در داستان ها بیان کنند که این درست نیست.
* ادبیات کودک و نوجوان امروز جامعه ما نسبت به دهه های گذشته تغییرات داشته؟
همان طوری که زندگی های ما نسبت به دهه های گذشته، با سرعتی عجیب تغییر کرده، ادبیات و داستان نیز تغییر کرده است. کودک ونوجوان امروز دغدغه ها و نیازهای متفاوتی نسبت به کودک ونوجوان دهه های ۶۰ و ۷۰ و ۸۰ دارد. این البته نافی مشترکات نیست. نیاز به دیده شدن، نیاز به توجه، کوشش برای رسیدن به موفقیت های اجتماعی، تحصیل و… در همه اعصار بوده و خواهد بود اما آن چه مهم می باشد، جنس این نیازهاست. شاید سقف آرزوی نوجوان دهه ۵۰، داشتن یک بسته مداد رنگی ۳۶ عددی و یا یک دوچرخه بود؛ چیزهایی که حتی تصورش هم در ذهن نوجوان امروزی خنده دار و عجیب است.
به همین میزان که جنس نیازها و آرزوهای نوجوانان امروزی تغییر کرده، به همان میزان جنس ادبیات و داستان های نوجوانان تغییر کرده است. این مسئله عموماً و به طور معمول مدنظر نویسندگان کودک و نوجوان هم هست، البته برخی از نویسندگان کودک ونوجوان، توجه چندانی به این تغییرات ندارند و همچنان تجربه های زیسته خودرا در آثارشان بروز می دهند.
* به نظرتان مهم ترین عنصر ادبیات کودک و نوجوان امروزمان چیست؟
همپای تغییرات در سبک های زندگی ایرانی و مدرنیته شدن و ماشینی شدن زندگی ها، سبک وسیاق سوژه ها و نوع داستانهای داستانی نیز تغییرات عمده ای کرده و نویسندگان سبک های تازه ای را تجربه می کنند. این ها به خودی خود قابل تحسین است اما گاهی داستان های کودک ونوجوان به سمتی می روند که مناسب این گروه سنی نیست. گاهی داستان های کودک ونوجوان ماهیت تلخ و ناامیدکننده پیدا می کنند. به نظرم این همه تلخی و حس ناخوش آیند، زیبنده آثار کودک ونوجوان نیست. گاهی هم نویسندگان از آن طرف بام پرتاب می شوند که این هم خوشایند نیست، آثاری که خنثی هستند و مسائل خانوادگی و اجتماعی در آنها مطرح نمی گردد. به نظرم نویسنده ای موفق است که مخاطب کودک ونوجوان را متعهد بار بیاورد.
* اجازه دهید از دوران طلایی ادبیات کودک و نوجوان یعنی دهه ۶۰ و ۷۰ یاد و این سوال را مطرح نماییم که هم اکنون جایگاه ادبیات کودک و نوجوان چه طور است؟
به نظر من دوره طلایی ادبیات کودک ونوجوان هنوز فرا نرسیده. البته شکی نیست که دهه های ۶۰ و ۷۰ نویسندگان زیادی تولد یافتند و داستان های موفق زیادی هم نوشته شد. یکی از دلیلهای آن پیروزی انقلاب و غالب شدن حس سلحشوری و مبارزه بود. انقلاب تغییرات عمده ای در تمام ساختارهای اجتماعی، فرهنگی، اقتصادی و سیاسی به وجود آورده بود و نویسندگان نیز طبیعتاً تحت تأثیر همین روحیه انقلابی و سلحشوری آثار خیلی خوبی خلق کردند. رونق نشریات خصوصاً نشریات کودک ونوجوان در دهه های ۶۰ تا ۸۰ هم تحت تأثیر همین روحیات بود. تعداد زیادی نشریه منتشر می شد که این ها خوراک فرهنگی لازم داشتند و نویسندگان عرصه های فراوانی برای ارائه آثار خود داشتند، طبیعتاً ادبیات هم رونق گرفت.
به نظرم شرایط فعلی، دوره گذار ادبیات است و باید منتظر ماند و امیدوار که بار دیگر شاهد بروز و حضور نویسندگان و داستان های خوب و ماندگار باشیم، گو اینکه امروز نیز نویسندگان خوبی داریم که آثار بسیار خوبی هم خلق می کنند. در کنار این ها در سالهای اخیر کارگاه ها و کلاس های داستان نویسی رونق گرفته اند و می توان امیدوار بود که نویسنده های خوبی از دل این کارگاه ها و کلاس ها متولد شوند.
ادامه دارد...
منبع: kadodooni.ir
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب