چطور میتوان از نوروز برای تقویت هویت ملی در دنیای امروز بهره برد؟ به گزارش کادو دونی، خراسان رضوی یک استاد زبان و ادبیات فارسی اظهار داشت: نوروز و سایر مناسبت های ملی و میهنی، در کنار زبان فارسی، از مهم ترین مؤلفه های هویت ساز ما ایرانیان هستند. در دنیای امروز که خیلی از خرده فرهنگ ها درحال رنگ باختن هستمد، توجه به این سنت های کهن می تواند به تقویت و پایداری هویت ملی ما کمک نماید. حمید طبسی در گفت و گو با ایسنا اظهار داشت: ادبیات فارسی از بدو پیدایش با اهمیت ترین جلوه گاه آداب، اعیاد و سنت های ایرانی بوده و نوروز هم که یکی از شاخصه های فرهنگی و هویتی ما ایرانیان است که در آن بازتاب شایان توجهی داشته است. دیوان کمتر شاعری را می توان یافت که در آن سخنی از نوروز نباشد. شاید بیشترین یادکرد شعرای کهن ما از این سنت باستانی در قصاید آنان باشد که به حاکمان روزگارِ خود، فرارسیدن نوروز را، یادآوری کرده اند و تلویحا یا آشکارا از آنان خواسته اند که در برگزاریِ این آیین، اهتمام ویژه ای داشته باشند. این استاد دانشگاه با اشاره به تأثیر گسترده نوروز بر فرهنگ ایران اضافه کرد: دید و بازدیدهای نوروزی، سنتِ عیدی یا عیدانه دادن به عزیزان، خانه تکانی، جامه نو پوشیدن و بسیاری آداب دیگر ماندگارترین سنت های نوروزی هستند که نقش غیرقابل انکاری در طراوت بخشیدن به دل و جان ایرانیان داشته و دارند. همیشه تقارن اعتدال بهاری با این جشن ملی و میهنی، در تقویت احساس نوشوندگی حیات و زندگی ما بسیار موثر بوده و هست. نوروز و هنر ایرانی طبسی درباره ی تأثیر نوروز بر هنر ایرانی بیان کرد: هنر ایرانی نیز تاثیرات قابل توجهی از نوروز پذیرفته است. به عنوان نمونه فقط در دنیای موسیقی کلاسیک و سنتی در بین نام آهنگ ها، حداقل از زمان ساسانیان به بعد اسامی نوروز، نوروز بزرگ، نوروز قباد و نظایر این موارد را می توان دید که منوچهری دامغانی از شعرای قرن پنجم هجری و بسیاری دیگر از شعرای ما از گذشته تا حالا از آنها یاد کرده اند. وی با اشاره به مضامین پرتکرار نوروز در شعر فارسی اظهار داشت: در شعر فارسی نوروز غالبا پیام آور نشاط، سرخوشی و شادمانی است و در مقایسه با دیگر جشن های ملی و میهنی ما ایرانیان نظیر یلدا، سده و مهرگان از شکوه و عظمت بیشتری برخوردارست. در روایات شاعرانه، همگان در نکوداشت و گرامیداشت آن می کوشند و از آن به عنوان عالی ترین مظهر بهروزی و کامگاری نام می برند، چنان که بطورمثال کمال مطلوب و نهایت آرزوی کسی برای دیگری را این می دانسته اند که هر روزش نوروز باشد: همی آفرین خواند سالارِ شاه اَبر شاه کیخسرو و تاج و گاه که پیروزگر شاه، پیروز باد همه روزگارانْش، نوروز باد! استاد زبان و ادبیات فارسی اضافه کرد: همین طور مرگ و زندگی از مضامین پرتکرار در شعر و ادب پارسی است. فرارسیدن بهار و متعاقب آن نوروز، در ذهن و زبان شعرای ما، تداعی کننده مرگ و زندگی مجدد بوده و هست؛ یعنی اعتدال ربیعی یا بهار را تجسم عینی نوزایی طبیعت و نو شدن زندگی می دانسته اند و با مضمون پردازی پیرامون آن، این موهبت الهی را ارج می نهاده اند. نوروز و باورهای ایرانیان باستان طبسی با اشاره به باورهای ایرانیان باستان درباره ی نوروز اظهار داشت: طرفه آنست که ایرانیان از گذشته های دور حتی درگذشتگان خودرا نیز در بیشتر جشن ها ازجمله نوروز، سهیم و شریک می کرده اند. فروردین را ماه فرود آمدن فروهر مردگان می دانسته و باور داشته اند که آنها در این ایام از آسمان ها و عالم نور و روشنی به زمین می آیند و در شادی و خوشدلی اعضاء خانواده خود سهیم می شوند. وی اضافه کرد: فلسفه برافروختن آتش در شب چهارشنبه آخرِسال و نیز روشن کردن شمع یا فانوس در سفره هفت سین، در استقبال از روان درگذشتگان در جمع خانواده بوده است تا چون از عالم نور و روشنایی آمده اند، در فضای ظلمانی گیتی معذب نباشند. پیدایش نوروز و روایت شاهنامه این استاد دانشگاه درباب چگونگی پیدایش نوروز اظهار داشت: درباب چگونگیِ پیدایشِ نوروز، عللی چند را برشمرده اند که در تاریخ طبری، التفهیم و آثارالباقیه ابوریحان، نوروزنامه خیام و سایر منابع تاریخی و ادبی می توان دید. در میان این علل و عوامل، آن چه بالاتر از بقیه شهرت و اعتبار یافته، همان است که فردوسی در شاهنامه آورده است، یعنی انتساب نوروز به جمشید، شهریار دوران اساطیری ایران. بدون شک این اشارت شاهنامه بیشترین تاثیر را بر آثار تاریخی و ادبی دوره های بعد گذاشته است. طبسی اضافه کرد: بنا بر مندرجات شاهنامه، بعد از آنکه جمشید برای خود تخت کیانی یا شاهی می سازد و گوهرها و جواهرات فراوانی در آن می نشاند، مردم گرداگرد تخت او جمع می شوند و روز بر تخت نشستن وی را «روز نو» یا نوروز می نامند و از آن پس، همه ساله، آن روز را که روز هرمزد از ماه فروردین یعنی اول فروردین بوده جشن می گیرند. به فرِ کیانی یکی تخت ساخت چه مایه بدو گوهر اندرنشاخت که چون خواستی، دیو برداشتی ز هامون به گردون برافراشتی چو خورشید تابان میان هوا نشسته بر او شاه فرمانروا جهان انجمن شد بر آن تخت اوی شگفتی فرومانده از بخت اوی به جمشید بر، گوهر افشاندند مر آن روز را روز نو خواندند... چنین جشن فرخ از آن روزگار به ما ماند از آن خسروان یادگار وی اظهار داشت: بدون تردید، امثال بیرونی، خیام و دیگران به این روایت فردوسی نظر داشته اند که از آن به عنوان یکی از دلیلهای پیدایشِ نوروز یاد کرده اند. از ین جهت، می توان فردوسی را خاص ترین و موثرترین شاعر دراین خصوص دانست. استاد زبان و ادبیات فارسی عنوان کرد: در متون ادبی کلاسیک و معاصر تفاوت بنیادینی در نوع نگاه به نوروز و آداب و سنن آن وجود ندارد. شاید تنها بتوان اظهار داشت که در شعر کلاسیک ایران، اغلب از سنت هایی گفته شده است که پیرامون جشن نوروز وجود داشته و دارد. به عنوان مثال در شاهنامه اشاره شده است که در روزهای نوروز، یکی از سنت های ایرانیان، برگزاری مسابقات اسب سواری بوده و هر سوارکاری آرزو داشته است اسبی درخور مسابقات نوروزی داشته باشد. طبسی اضافه کرد: یا از این نکته سخن رفته است که در دوره ساسانیان، در هر آتشکده ای، مکان مخصوصی برای برگزاری جشن های نوروز و سده وجود داشته است «برفتند یکسر به آتشکده/ به ایوان نوروز و جشن سده»؛ اما در شعر معاصر علاوه بر اشارات پراکنده به سنت های نوروزی، غالبا از بهار دلکش و نوروز دلپذیر به عنوان پدیده های مناسبی برای مضمون پردازی های عاطفی و اجتماعی استفاده شده است مانند « خوشا به بخت بلندم که در کنار منی/ تو هم قرار منی، هم تو بی قرار منی/ گذشت فصل زمستان، گذشت سردی و سوز/ بیا ورق بزن این فصل را، بهار منی...». نوروز در ادبیات داستانی ایران استاد زبان و ادبیات فارسی بیان کرد: نوروز در ادبیات داستانی ایران جایگاه ویژه ای دارد. شاید یکی از قدیمی ترین نمونه های ادبیات داستانی ما که در آن به تفصیل از نوروز سخن به میان آمده است، داستانِ «دید و بازدید» از جلال آل احمد باشد که دقیقا ۸۰ سال قبل انتشار یافته است. چنانکه از نام این داستان پیداست، جلال به روایت دید و بازدیدهای نوروزی جوانی می پردازد و مطابق معمول با بیانی طنزآمیز، به نقد برخی مسایل اجتماعی روی می آورد. در این داستان، گذشته از این نقدها، به خیلی از سنت های نوروزی از قبیل خانه تکانی، عیدی دادن، نقل و شیرینی تعارف کردن و... اشاره شده است. طبسی اظهار داشت: بانو سیمین دانشور نیز در مجموعه داستانِ «شهری چون بهشت» ضمن بیان تمثیلی و توصیفی روایت مربوط به حاجی فیروز، فلسفه وجودی نوروز و اقوال مختلفی را که درباره ی آن هست، از زبان یکی از شخصیت های داستان روایت کرده که حاوی نکات خواندنی و بدیعی است. البته ایشان نیز مانند جلال، در خلال داستان با بیانی کنایی به انتقاد از اوضاع سیاسی، اجتماعی و اقتصادی جامعه آن روز ایران پرداخته است. وی اضافه کرد: علاوه بر این دو اثر، در آثار داستانی هوشنگ مرادی کرمانی هم اشارات پراکنده ای به نوروز و مراسم های نوروزی می توان دید؛ خصوصاً که او جزو آن دسته از داستان نویسان ماست که در آثار خود، به ادب عامه توجه ویژه ای داشته و دارد. استاد زبان و ادبیات فارسی اظهار داشت: در شعر و ادب فارسی علاوه بر این که از نوروز برای نشان دادن یک مناسبت فصلی استفاده شده، به ابعاد فرهنگی آن نیز توجه شایانی شده است. بدیهی است که این سنت کهن آریایی که بر طبق شواهد و قراین موجود به قبل از دین آوری زرتشت برمی گردد نقش به سزایی در تبیین و تحکیم هویت اقوام ایرانی داشته و این نقش در متون ادبی و تاریخی ما بازتاب یافته است. شایان ذکر است که یکی از دلیلهای ماندگاری نوروز این بوده که بعد از راهیابی دین مقدس اسلام به ایران، با معتقدات اسلامی خصوصاً فرهنگ شیعی پیوند خورده و در نتیجه با استواری بیشتری تا امروز ادامه حیات داده است. طبسی اضافه کرد: به عنوان مثال، بنا به برخی روایات معتبر شیعی، اعلام ولایت حضرت علی(ع) از طرف پیامبر اکرم(ص) مقارن با نوروز باستانی بوده است. به این علت و بنا به دلایلی دیگر مذهب تشیع از همان شروع با فرهنگ ملی و میهنی ایران عجین گشته و هیچ گاه نسبت به این جشن کهن ایرانی با بی مهری رفتار نکرده است، چونکه نوروز نمادی از ستایش زیبایی و اخلاق انسانی و مهر و دوستی بوده و هست. وی بیان کرد: نوروز و تمامی اعیاد و سنت ها و مناسبت های ملی و میهنی، در کنار زبان رسمی کشورمان یعنی زبان فارسی که حداقل از زمان هخامنشیان، زبان معیار این سرزمین بوده و هست جزو مهم ترین شاخصه های هویت ساز به شمار می آیند. شاخصه هایی که چنانچه به خوبی مورد توجه قرار گیرند، نقش بسیار موثر و پررنگی در تحکیم هویت ملی و فرهنگی ما ایرانیان خواهند داشت و سبب خواهند شد سرزمین ما، این قدیمی ترین گهواره تمدن و فرهنگ بشریت، موقعیت مستحکم تر و استوارتری در بین دیگر کشورهای جهان بیابد. ضرورت حفظ سنت های ایرانی در دنیای معاصر این استاد دانشگاه با تکیه بر اهمیت حفظ سنت های ایرانی در دنیای معاصر اظهار داشت: در جهان معاصر که سال ها است از «دهکده جهانی» سخن به میان آمده و این به مفهوم رنگ باختن خرده فرهنگ های خیلی از کشورها است، ضروریست با این داشته ها و قابلیت های فرهنگی و تمدنی پرشمار و ارزشمندی که در اختیار داریم، زمینه پایندگی و جاودانگی هرچه بیشتر این کهن بوم و بر را فراهم آوریم تا هم میراث داران شایسته ای برای نیاکان نامدارمان باشیم و هم شرمسار آیندگان و فرزندان این مرز و بوم نشویم. منبع: كادو دونی 1404/01/12 12:49:04 5.0 / 5 98 تگهای خبر: ادبیات , انتشار , جشن , رمان این مطلب کادودونی را می پسندید؟ (1) (0) تازه ترین مطالب مرتبط شعر نوجوان بیشتر از ویروس بزرگسالی، گرفتار ویروس کودکی است تبریک نوروزی فارسی آموزان قرقیزستان به علاوه ویدئو احمد آرام که بود؟ در آستانه روز قدس، ماهی ها به دریا برمی گردند به چاپ چهارم رسید نظرات بینندگان در مورد این مطلب نظر شما در مورد این مطلب نام: ایمیل: نظر: سوال: = ۷ بعلاوه ۲