نویسنده هد هد سفید مطرح كرد؛
کودکان باید آثار تالیفی ممتاز بخوانند
کادو دونی: فهیمه شانه می گوید خردسالان باید هم آثار تألیفی را بخوانند و هم با ادبیات سایر دنیا آشنا گردند اما وفور آثار ترجمه بدین سبب است که فراگیران زبان های خارجی در کار ترجمه فعال تر شدند.
فهیمه شانه نویسنده و ویراستار کتاب «هدهد سفید» در گفت و گو با خبرنگار مهر، درباره ی از شروع فعالیتش در عرصه ادبیات و ویراستاری متون ادبی اظهار داشت: از شروع دوره جوانی پایم به کانون پرورش فکری باز شد و مدتی هم مربی ادبی خردسالان و نوجوانان بودم. قبل از آن نیز همزمان با دانشجویی ام ویرایش کتاب یا نوشتن کتاب کودک را هم آغاز نموده بودم و پیش می رفتم. رشته تحصیلی ام در دانشگاه زبان و ادبیات فارسی بوده و آنرا تا تحصیلات تکمیلی ادامه داده ام. تمام مدتی را که کنار بچه ها و کتاب ها می گذرانم چنان دوست دارم که گمان می کنم جز عمرم محسوب نمی گردد، برای همین، هنگام پذیرفتن سفارش کارها دقت می کنم که اثر را دوست داشته باشم و برایم لذت بخش باشد. بدین سبب به تمام کارهایم علاقه مندم و هرکدام از دیدگاهی برایم دل نشین بوده اند.
وی درباب ارزیابی وضعیت کتاب های گروه سنی نوجوان اضافه کرد: خوشبختانه در سالهای اخیر کتاب های خوبی برای نوجوانان منتشر می شوند، چه آثار تألیفی و چه آثار ترجمه شده. اما همیشه در کنار کتاب های خوبی که ادبیات و زندگی در آنها همزاد همدیگرند، کتاب ها و رمان هایی باکیفیت کمتر یا حتی نامناسب هم وجود دارند. مهمست که بچه ها پدیدآورندگان و ناشران آثار خوب را بشناسند و از همین راه مسیر کتاب خوانی را برای خودشان روشن و پربار کنند. یکی از راه های این شناخت عضویت در کتابخانه هاست، چون اولاً کتاب هایی که در کتابخانه ها هستند با در نظر گرفتن شرایط و روحیات مخاطب و با وسواس زیاد انتخاب می شوند و ثانیاً کتابدارانی که در آنجا حضور دارند بر موضوع و محتوای کتاب ها تسلط دارند و می توانند یاریگرانی بی نظیر باشند.
این نویسنده کودک و نوجوان با اشاره به تفاوت های ویراستاری کتب گروه سنی بزرگسالان و نوجوانان درباره ی چگونگی نگارش و ویرایش گروه سنی نوجوانان اظهار داشت: چون نوجوانان از نظر دایره واژگان و همین طور رشد ذهنی و جسمی به سنین جوانی نزدیک اند، در ویرایش کتاب های آنها حدودا به شیوه کتاب های بزرگسالان عمل می شود، مگر این که واژگان یا موضوعات کمی خوشخوان تر شوند.
شانه با اشاره این که آثار ادبی که برای کودک و نوجوان تولید می شوند با سایر آثار ادبی تفاوتی مهم دارند، اضافه کرد: این تفاوت به لحاظ مخاطب است. دوران کودکی را به طور معمول از بدو تولد تا هجده سالگی در نظر می گیرند. نوزادی که تازه پا به دنیا می گذارد سیر رشدی را طی می کند تا به کودکی و جوانی برسد. در هر مرحله از این مسیر، حدی از رشد ذهنی و جسمی برای کودک در نظر گرفته می شود. پدیدآورندگان آثار ادبی خردسالان لازم است از این سیر آگاه باشند و هنگام سرودن شعر یا نوشتن داستان یا نقش کردن و ترسیم تصاویر یا حتی تولید کتاب و اسباب بازی مخاطب را در نظر بگیرند و باتوجه به ظرفیتهای ذهنی و زبانی او اثرشان را به تکامل برسانند. ویراستار به طور معمول نخستین خواننده ی اثر است؛ خواننده ای که لازم است آثار را از دید مخاطب بخواند و در صورت لزوم آنرا مناسب سازی کند. این مناسب سازی هم در عرصه ی زبان و واژگان است و هم در عرصه ی کارشناسی ادبی اثر. پس لازم است ویراستار نیز در مقام پدیدآورنده ای که نقش مشاور و مکمل برای پدیدآورندگان اصلی دارد به مسائل معرفت شناسی و روان شناسی و زبان کودک در مراحل مختلف رشد او آگاه باشد تا بتواند نقش خودرا هرچه مؤثرتر ایفا کند.
وی اضافه کرد: اما نوجوانان به لحاظ رشد ذهنی و زبانی، که شامل دایره ی واژگان و درک آنها از مفاهیم است، به سنین بزرگسالی نزدیک اند و ملاحظات ویژه ی سنین کودکی را ندارند، هرچند مسائل ظریف روانی و زبانی خاص خودرا دارند که به طور معمول از دید پدیدآورندگان پنهان نمی ماند.
این نویسنده و مترجم حوزه کودک و نوجوان در پاسخ به این پرسش که آیا آثار ترجمه شده در حوزه ادبی کودک و نوجوان بسیار است، یا خیر؟ اظهار داشت: برخی از نویسندگان ایرانی چیزی کمتر از بهترین نویسندگان خارجی ندارند، اما در مورد آثار ترجمه شده و وفور آنها با شما موافق نیستم. آثار تألیفی در بازار نشر از آثار ترجمه شده بیشترند و حتی در بدبینانه ترین حالت سهم برابری از بازار نشر دارند. خردسالان مانند بزرگسالان لازم است هم آثار تألیفی ممتاز و عالی بخوانند و هم با ادبیات سایر دنیا و جهان ذهنی خردسالان سراسر زمین آشنا گردند. منتها وفور آثار ترجمه بدین سبب است که فراگیران زبان های خارجی بیشتر و در کار ترجمه خبره تر از سالهای پیشین شده اند. بدین سبب به گستره بیشتری از ادبیات جهان دسترسی وجود دارد و بهترین های آثار ادبی ترجمه می شوند و اگر جز این باشد، جای تأسف است.
شانه درباره ی ویراستاری و نگارش آثار ادبی حوزه کودک و نوجوانان اظهار داشت: خوشبختانه ناشران هم به آثار تألیفی بالاتر از پیش اهمیت می دهند و در این راه با پدیدآورندگان آثار کودک و نوجوان بالاتر از گذشته همکاری می کنند. آن چه در این بین لازم است توجه به نیازهای روز مخاطبان و تولید آثار باکیفیت هرچه بیشتر است و نباید فقط به تعداد و حجم آثار نظر داشت.
وی با اشاره به این که کتاب «هدهد سفید» با همکاری اعضاء نوجوان کتابخانه ها به نگارش درمی آید، درباره ی ایجاد این مجلد ادبی اضافه کرد: در «هدهد سفید» ما با چند نوع نوشته طرفیم، ابتدا مطالب عمومی ادبی که ارزش اطلاع رسانی دارند، و داستان ها و شعرهایی به قلم نویسندگان و شاعران و بعد از آن نامه هایی که میان نویسندگان و مخاطبان ردوبدل می شوند و حتی مطالبی که پدیدآورندگان آنها خردسالان و نوجوانان هستند. در سه مورد اول، متناسب با متنی که در اختیار دارم، ویرایش را انجام می دهم. اما آثار خردسالان و نوجوانان باید با کمترین ویرایش و حتی گاهی بدون ویرایش منتشر شوند، چون تماماً اثر خلاقانه محسوب می شوند و باید میدان کافی برای چرخش قلم این نوقلمان در آن وجود داشته باشد.
مترجم کتاب «پرورش رفتارهای خوب» در آخر اظهار داشت: «هدهد سفید» جُنگ ادبی است که علاوه بر تنوع مطالب آگاهی بخش و لذت بخشی برای مخاطبانش، آنها را با نویسندگان و شاعران در ارتباطی نزدیک قرار می دهد و از جانب دیگر امکان انتشار آثارشان را به بهترین شیوه و با تلاش و کنشگری مستقیم خودشان فراهم می آورد.
منبع: كادو دونی
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب