مصطفی رحماندوست صددانه یاقوت را به چه صورت سرود؟
کادو دونی: شعر «صددانه یاقوت» یکی از شعرهایی است که در خاطره جمعی ما نقش بسته و مصطفی رحماندوست را بیشتر با این شعر می شناسند؛ شعری که بگفته او شعر جبهه است.
به گزارش کادو دونی به نقل از ایسنا، مصطفی رحماندوست یکم تیر ۱۳۲۹ در همدان متولد شد و امروز هفتادو چهارمین برگ از زندگی اش ورق می خورد؛ او شاعر خاطره انگیز و محبوب دوران کودکی نسل جوان و میانسال امروز است. شعر «صد دانه یاقوت» او را کمتر شخصی است که نشنیده باشد و حفظ نباشد.
او شاعری است که بیش از سه نسل از کودکان و نوجوانان ایران زمین با اشعارش خاطره دارند.
رحماندوست «صد دانه یاقوت» را شعر جبهه خوانده و درباره ی سرودن آن گفته است: «در اوایل جنگ که هنوز سپاه تشکیل نشده بود، عضو گروههای نامنظم شهید چمران شدم. در یکی از عملیات ها جایی گیر کردیم و بی سیم زدند که در دیدرس دشمن هستید و نباید تکان بخورید. این سکوت بیش از ۳۰ ساعت طول کشید. گرسنه و تشنه بودیم و وضعیت بدی داشتیم و وقتی از دیدرس دشمن خارج شدیم حتی توان برگشتن نداشتیم بنا بر این برای مان آب، نان و ماست چکیده فرستادند تا رمق پیدا نماییم و وقتی جعبه نان و ماست را باز کردند چند انار هم بود. همه آغاز به خوردن نان و ماست کردند و من که خواستم باادب باشم به سراغ انارها رفتم و یک انار را که باز کردم و دانه هایش بیرون آمد یاد گردنبند مرحوم مادرم افتادم که یاقوت داشت و با خود گفتم «وای چقدر یاقوت» و این مقدمه ای برای سرودن شعر «صد دانه یاقوت» شد. همان جا گفتم: «صددانه یاقوت، دسته به دسته/ با نظم و ترتیب یکجا نشسته». همان روز این شعر را نوشتم و فرستادم تهران که در مجله «کیهان بچه ها» چاپ شد.»
زحماندوست زمانی که کلاس پنجم را می گذرانده متوجه شده می تواند شعر بگوید. در مدرسه یکی از پایه های اصلی مشاعره بود، حافظ را می خواند و اهتمام می کرد اشعار آنرا حفظ کند.
او درباره ی دوران نوجوانی خود و گذرانده تابستان هایش گفته است: «سال های نوجوانی من حدود سالهای ۴۲ تا ۵۰ را شامل می شود که تابستان هایش درگیر این می شدیم که چه کاری را انجام دهیم. پدر و مادرهای ما معتقد بودند که باید در تابستان کار نماییم تا روحیه ای مردانه پیدا نماییم و چون فضاهای کار شاید خیلی مناسب بچه های هم سن ما نبود، دور و بر خانواده مان کاری را دست و پا می کردیم. من بطور معمول جلو حجره پدرم که تجارت خانه کوچکی بود، بساط می کردم و تنقلات می فروختم و همیشه هم ضرر می کردم؛ چون نصف آنها را خودم می خوردم.
در دوره نوجوانی دوم، یعنی در دوره دبیرستان، کارهایی چون تزریقات و پانسمان، تعمیر الکتروپمپ برقی برق کشی ساختمان و تابلونویسی شبرنگ برای مغازه ها را یاد گرفتم و در تابستان ها این کارها را انجام می دادم.»
وی در دوره دبیرستان به تشویق پدرش، مدتی دروس حوزوی را خواند. در این دوره سه معلم داشت و بهترین آنها طلبه ای افغانی بود که سطح را نزد آنها به انتها رساند در سالهای آخر دبیرستان به موسیقی و نقاشی روی آورد بااینکه وی در نقاشی پیشرفتی نداشت اما در موسیقی تا جایی پیش رفت که در مراسم مدرسه، سنتور می زد.
نخستین نوشته رحماندوست در دوران دبیرستان به چاپ رسید و در اواخر دوره دانشجویی، ادبیات کودک و نوجوان را شناخت و تصمیم گرفت که ره پوی این راه باشد. رحماندوست می گوید: «روان شناسی خواندم؛ ساده نویسی کار کردم؛ کتاب های بچه ها را ورق زدم؛ معلم بچه ها شدم؛ چند جا درس دادم؛ اول قصه نوشتم: سربداران و خاله خودپسند و بعد، شعر سرودم.»
او بعد از گرفتن مدرک کارشناسی زبان و ادبیات فارسی از دانشگاه تهران، به عنوان کارشناس کتاب های خطی در کتابخانه مجلس مشغول بکار شد و سپس به عنوان مدیر مرکز نشریات کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان، مدیر مسئول نشریات رشد، سردبیر رشد دانش آموز، سردبیر و پدیدآورنده سروش کودکان و نوجوانان به فعالیت خود ادامه داد.
رحماندوست می گوید: «حتی سه سالی که اشتباه کردم و مدیر کل دفتر فعالیت ها و مجامع فرهنگیی شدم، شرح وظیفهِ دفتر را عوض کردم و به انتقال ادبیات برگزیدهِ کودکان و نوجوانان ایران به زبانهای دیگر کمر بستم. عضو هیأ ت های داوری کتاب سال، جشنواره های کتاب و مطبوعات کودکان، عضو هیأ ت داوران کتاب سال، جشنواره های بین المللی فیلم کودکان، عضو شورای موسیقی کودکان و... بوده ام. کارهای اجرائی بسیار را پذیرفته ام که ظاهراً مرا از توجه به نوشتن و سرودن بازداشته اند. دوستانم همیشه این مساله را به من تذکر داده اند، اما از پذیرش آن همه کار اجرائی توان فرسا با مدیرانی که نوعاً هم اهل هنر و فرهنگ نبوده اند، پشیمان نیستم، چونکه تمام کارهای اجرائی من هم در راه اعتبار بخشی به ادبیات کودکان و نوجوانان و فهماندن اهمیت بچه ها بوده است».
بیش از ۳۰ سال است که مصطفی رحماندوست برای کودک و نوجوان کار می کند و تمام کارهای او به هر شکلی که بوده به ادبیات مرتبط بوده است. البته او می گوید: «کار برای کودکان انتخابش نبوده، در حقیقت این شعر کودک است که من را انتخاب نموده و راه گریزی از آن ندارم.» او تا امروز بیش از ۳۱۴ اثر بصورت مجموعه شعر برای کودکان و نوجوانان، تالیف و ترجمه داستان و کتاب هایی درباره ی شیوه های قصه گویی و ادبیات کودک در ایران و جهان منتشر نموده است. کتاب های وی به بالای شش و نیم میلیون نسخه می رسد و برخی از آثار او همچون قصه «دو لاک پشت تنها»، «بازی با انگشت ها»، «سه قدم دورتر شد از مادر»، «دو تا عروس، دو تا داماد» و... به سیزده زبان ترجمه شده است.
او همین طور معتقد است: در کشور ما شاعر شدن خیلی مشکل است، ولی نه، حرفم را پس می گیرم، شاعر شدن آسان و شاعر شناخته و ماندگار ماندن سخت و دشوار است. کار شعر و ادبیات بر خلاف مسائل سیاسی از بین بردن معضلات و لطمه های اجتماعی است، ولی این تاثیر مانند مسکن و گذرا است و این دیدگاه باید در نگاه بچه ها تقویت شود.
دراین زمینه بخوانید:
کتابی که مصطفی رحماندوست نفهمید ولی خرید!
چرا باید هیچانه ها را بخوانیم؟
بگذارید داغ این گناه به گردن دیگران باشد
ماجرای «رومینا» ابتدای قضیه است
مصطفی رحماندوست علاوه بر این، مدرس داستان نویسی و ادبیات کودکان و نوجوانان در دانشگاه ها نیز بوده است. او بعد از بازنشستگی از سمت های دولتی، مدیر گروه شکوفه (بخش کودکان و نوجوانان) انتشارات امیرکبیر و مشاور ادبی آثار مربوط به کودکان و نوجوانان کتابخانه ملی ایران و یکی از اعضای اصلی داوران جشنواره بین المللی فیلم کودکان و نوجوانان اصفهان و جشنواره بین المللی تئاتر کودکان و نوجوانان را هم در مقاطع مختلف برعهده داشته است.
او عضو هیأ ت های داوری کتاب سال، جشنواره های کتاب و مطبوعات کودکان و عضو شورای موسیقی کودکان و شورای کتاب کودک ایران نیز بوده است.
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب