از خوالین و پپگ چه می دانید؟
کادو دونی: «خوالین» یا «برداشت نمک» و «نانِ پَپِگ» همچون میراث ناملموس استان ایلام هستند که ثبت ملی شده اند و الان سودای ثبت جهانی آنها مطرح است.
رائد ناصری فر ـ معاون میراث فرهنگی ایلام ـ در گفت و گو با ایسنا درباره ی میراث ناملموسی که به نام «خوالین» ثبت ملی شده است، توضیح داد: ما برای انجام کارهای سخت یک ضرب المثل کُردی داریم که می گوید «انگار نمک کشیدی»، حالا چرا این ضرب المثل و در چه شرایطی کاربرد دارد؟ در قدیم، برداشت نمک یا «خوالین» کار طاقت فرسایی بوده که بصورت گروهی در فصل پاییز در مناطق گرمسیر انجام می شد. مردان با ابزار و ادوات از بامداد زود به این مناطق می رفتند و سنگ نمک را با مشقت از رودخانه به دست می آوردند و در چند مرحله آنرا پالایش می کردند.
او اضافه کرد: بعد از برداشت، سهم دام و طبیعت را تقسیم می کردند و این روند تا شب ادامه داشت. قسمتی از کار به عهده زنان نیز بود که ناخالصی های نمکِ برداشت شده را جدا می کردند. رسم بر این بود که با مقداری از آن نمک برای شام نانی به نام «پَپِگ» (پَه پِگ) بپزنند؛ چونکه به خوش یمنی آن اعتقاد داشتند و می خواستند برکت نمکِ برداشت شده را همان شب بر سر سفره هایشان بیاورند.
ناصری فر درباره ی اقدامات حفاظتی که بعد از ثبت «خوالین» انجام شده است، اظهار داشت: هم اکنون مستند آن در دست تولید است و وزراتخانه میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی برای تهیه این مستند سرمایه گزاری نموده است. همین طور برای تهیه مستند رادیویی آن اقداماتی شده است. «خوالین» میراثی است که قابلیت ثبت در یونسکو را دارد و باید پرونده آنرا متناسب با فاکتورهای یونسکو آماده نماییم و برای ثبت آن در لیست میراث جهانی تلاش نماییم.
معاون میراث فرهنگی ایلام درباره ی نان «پَپِگ» که در لیست آثار ناملموس این استان نیز ثبت شده و به صورتی در پیوند با «خوالین» است، توضیح داد: این نان قدمتی طولانی دارد و در زمان های قدیم برای پخت آن از آرد بلوط استفاده می کردند. «پَپِگ» با ترکیب نمک، آرد، پیاز، زردچوبه و آب تهیه می شود. خمیری نسبتاً پهن و بزرگی دارد که آنرا زیر خاکستر زغال قرار می دهند تا بپزد. بطور معمول این غذا توسط مردان پخته می شد و به سبب قوتی که داشت غذای چوپان ها بود.
ناصری فر در ادامه اظهار داشت: آثاری که در لیست میراث ناملموس ثبت می شوند، بطور معمول میراثی هستند که در خطر فراموشی قرار گرفته اند. فرهنگ و خرده فرهنگ ها به ثبت نمی رسند، چون مردم آنها را می شناسند و قسمتی از زندگی شان است، اما میراثی چون برداشت نمک که ممکن بود روزی فراموش شود به ثبت رسید. همین طور پاسداری و صیانت از این آثار بعد از ثبت بسیار اهمیت دارد و در این جهت از سال قبل بخشنامه جدیدی با امضای معاون اول رئیس جمهور درباره ی پاسداری از میراث ناملموس بعد از ثبت به استانها ابلاغ گردیده است و ما طبق این بخشنامه موظفیم اقداماتی برای صیانت از آثار انجام دهیم.
«برداشت نمک» در سال ۱۳۹۸ به شماره ۱۹۸۴ و با نام «خوالین» در لیست میراث ناملموس کشور به ثبت رسیده است. «خوالین» برگرفته از نام رودخانه قدیمی نمکی در چند ده کیلومتری حوالی شهر ایلام است. این رودخانه یکی از شورترین رودخانه های طبیعی ایران است که در گذشته تأمین کننده نمک غذایی شهرستان های مختلف استان ایلام بوده است.
منبع: kadodooni.ir
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب