حجت الاسلام غلامی مطرح كرد؛
بدون آزمایش، ظرفیت ها و استعدادهای متعالی انسان شکوفا نمی گردد
رییس مؤسسه مطالعات فرهنگی اظهار داشت: اگر آزمایش نباشد، اساساً ظرفیت ها و استعدادهای متعالی انسان شکوفا نمی گردد و انسان در همان مراتب پایین انسانیت متوقف می شود و این، با هدف خلقت سازگاری ندارد.
به گزارش کادو دونی به نقل از مهر، مراسم عزاداری سید و سالار شهیدان حضرت اباعبدالله الحسین (ع) چهارشنبه ۱۲ مرداد در محل مؤسسه مطالعات فرهنگی و اجتماعی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری، با سخنرانی حجت الاسلام والمسلمین رضا غلامی اجرا شد.
مشروح متن سخنرانی غلامی در این مراسم بدین سان بود:
«بسم الله الرحمن الرحیم، الحمدلله رب العالمین، الصلاه و السلام علی رسول الله و علی آله الطیبین الطاهرین و لعنه الله علی اعدائهم اجمعین
«وَلَنَبْلُوَنَّکُمْ بِشَیْءٍ مِنَ الْخَوْفِ وَالْجُوعِ وَنَقْصٍ مِنَ الْأَمْوَالِ وَالْأَنْفُسِ وَالثَّمَرَاتِ وَبَشِّرِ الصَّابِرِینَ»
سلام عرض می کنم خدمت شما خواهران و برادران گرامی، همکاران ارجمند و ایام عزاداری سید و سالار شهیدان حضرت اباعبدالله الحسین (ع) را خدمتتان تسلیت عرض می کنم. موضوع صحبت من در این مجلس، عاشورا؛ صحنه آزمایش بزرگ الهی است.
واقعیت این است که جهان، صحنه آزمایش های الهی است و ما در طول زندگی خودمان در این دنیا، هر لحظه در معرض آزمایش الهی هستیم. بعضی آزمایش ها کوچک و آسان است و بعضی بزرگ و سخت.
نکته مهم این است که اتفاقاً این آزمایش ها برای ایمان آورندگان بیشتر است. قرآن مجید در سوره عنکبوت آیه ۲ می فرماید: «َحَسِبَ النَّاسُ أَنْ یُتْرَکُوا أَنْ یَقُولُوا آمَنَّا وَهُمْ لَا یُفْتَنُونَ» یعنی آیا مردم گمان کردند همین که بگویند: «ایمان آوردیم»، به حال خود رها می شوند و آزمایش نخواهند شد؟!
در حقیقت، این عالم معنا و هدفی دارد و بی هدف و برای بازی خلق نشده است. قرآن مجید در سوره مؤمنون آیه ۱۱۵ می فرماید: «أَفَحَسِبْتُمْ أَنَّمَا خَلَقْنَاکُمْ عَبَثاً وَأَنَّکُمْ إِلَیْنَا لاَ تُرْجَعُونَ» یعنی آیا گمان برده اید که ما شما را بیهوده آفریده ایم و به سمت ما بازگشت نخواهید کرد؟!
بازگشت به خداوند متعال حتمی است. قرآن مجید در سوره انشقاق آیه ۶ می فرماید: «یَا أَیُّهَا الْإِنْسَانُ إِنَّکَ کَادِحٌ إِلَی رَبِّکَ کَدْحًا فَمُلَاقِیهِ» یعنی ای انسان! تو با تلاش و رنج به سمت پروردگارت می روی و او را ملاقات خواهی کرد!
در واقع، این ملاقات حتمی است کما این که قرآن کریم می فرماید: «انا لله و انا الیه راجعون» و مطابق آیه ۶ سوره انشقاق، توأم با تلاش و رنج هم خواهد بود، اما ملاقات پرودگار یا همان رجوع به پرودگار، دو گونه است: عده ای از انسان ها که در این دنیا، در آزمایش های الهی موفق می شوند و نیکو زندگی می کنند و نیکو از دنیا می روند، با صفات جمالیه پرورگار ملاقات می کنند و وارد بهشت می شوند؛ و متقابلاً عده ای دیگر که در این دنیا در آزمایش های الهی مردود می شوند، و در این عالم، نه نیکو زندگی می کنند و نه نیکو وفات می کنند، با صفات جلالیه خداوند ملاقات خواهند کرد و از بهشت محروم می شوند.
مهم این است که بدانیم، آزمایش، یکی از سنت های تعالی بخش الهی است. یعنی این آزمایش است که فرصت رشد و کمال را برای آدمی فراهم می آورد. اگر آزمایش نباشد، اساساً ظرفیت ها و استعدادهای متعالی انسان شکوفا نمی گردد و انسان در همان مراتب پایین انسانیت متوقف می شود و این، با هدف خلقت سازگاری ندارد.
امام علی (ع) در خطبه ۲۲۶ نهج البلاغه در توصیف دنیا می فرمایند: «دَارٌ بِالْبَلَاءِ مَحْفُوفَةٌ» یعنی دنیا، سرایی است که در لابه لای بلاها و مشکلات پیچیده شده است.
یک معنای بلاء، همان آزمون است. یک معنای مصیبت یا به هدف خوردن هم همین آزمون است؛ البته همه به هدف خوردن ها، شر نیست، گاهی انسان ها با نعمت های رنگارنگ الهی مورد آزمایش قرار می گیرد که آنهم بحث خودش را می طلبد. قرآن مجید می فرماید: «وَبَشِّرِ الصَّابرِینَ الَّذینَ إِذَا أَصَابَتْهُمْ مُصِیبَهٌ قَالُوا إِنَّا لِلَّهِ وَ إِنَّا إِلَیْهِ رَاجِعُونَ» صابرین که خداوند به آنها بشارت داده است، کسانی هستند که در زمان مواجهه با مصیبت که یک آزمون الهی است، فکر و حرفشان این است که ما از خداییم و به سمت خدا باز می گردیم.
باز قرآن مجید در سوره بقره آیه ۱۵۵ می فرماید: «وَلَنَبْلُوَنَّکُمْ بِشَیْءٍ مِنَ الْخَوْفِ وَالْجُوعِ وَنَقْصٍ مِنَ الْأَمْوَالِ وَالْأَنْفُسِ وَالثَّمَرَاتِ وَبَشِّرِ الصَّابِرِینَ» یعنی بطور قطع همه شما را با چیزی از ترس، گرسنگی، و کاهش در مال ها و جانها و میوه ها، آزمایش می کنیم؛ و بشارت ده به استقامت کنندگان!
در اینجا منظور قرآن مجید از استقامت کنندگان طبعاً کسانی است که در این آزمایش ها، سربلند بیرون می آیند. یعنی انتخاب هایشان در این ابتلائات و آزمون ها، انتخاب های درست است و پس سر از جبهه باطل و سر از جبهه کفر در نمی آورند.
البته روشن است که همه امتحانات از جنس مادی نیست. اتفاقاً امتحانات بزرگ، سخت، پیچیده و سرنوشت ساز، عمدتا از جنس معنوی است. بطورمثال این که انسان بتواند امام زمان خودرا بشناسد و مصداق «مَنْ ماتَ وَ لَمْ یَعْرِفْ إمامَ زَمانِهِ مَاتَ مِیتَةً جَاهِلِیَّة» نشود؛ یا بطورمثال انسان در برخورد با نشانه های روشن از جبهه حق و جبهه باطل، جبهه حق را انتخاب نماید یا بطورمثال در فتنه ها حق را گم نکند و غیره.
خُب، حالا عرض من پس از این مقدمه نسبتاً طولانی، این است که واقعه عاشورا یک آزمون بزرگ الهی بود. به بیان دیگر، این واقعه، بیش از همه، برای مدعیان مسلمانی، برای شیعیان و خصوصاً برای یاران امام حسین (ع) یک آزمون عظیم و سخت الهی بود و البته عده کمی از این آزمایش سربلند بیرون آمدند اما همین سربلندی این عده کم، نه فقط سبب حفظ اسلام شد، بلکه سبب حفظ انسانیت شد.
در واقعه عاشورا، عده ای فریب دنیا را خوردند و امام راستین خود و فرزند رسول خدا (ص) را رها کردند و به سپاه باطل یعنی سپاه یزید پیوستند و جهنم را انتخاب کردند و در نقطه مقابل، عده ای تحت هر شرایطی دست امام زمان خود و فرزند پیامبر اکرم (ص) را رها نکردند و به سعادت ابدی رسیدند.
یکی از این شخصیت های سعادتمند، زهیر ابن قین است که با آنکه یک تاجر عثمانی مذهب بود، سر بزنگاه حق و باطل را از یکدیگر تشخیص داد و حسینی شد. زهیر کسی است که شب عاشورا که امام فرمودند من بیعت شما را از خودم برداشتم، آنها با من کار دارند نه با شما، در این تاریکی شب خجالت نکشید و دست زن و بچه من را بگیرد و از این جا به سرعت دور شوید، محضر امام حسین (ع) عرض می کند: سوگند به خداوند، همانا دوست دارم که در راه شما کشته شوم، سپس زنده گردم، و هزار باز زنده و کشته شوم تا گزندی به شما خاندان عصمت و طهارت (ع) نرسد.
حر بن یزید ریاحی، یک شخصیت دیگر است که با آنکه فرمانده برجسته لشگر عبیدالله ابن زیاد است اما سر بزنگاه عقلش بیدار می شود، دست به یک انتخاب تاریخی و سرنوشت ساز می زند و خودرا از جبهه باطل و از جهنم حتمی نجات می دهد.
و تک تک یاران امام حسین (ع) اینطور هستند. در نقطه مقابل، عمر ابن سعد را داریم که هرقدر با خودش کلنجار می رود در نهایت نمی تواند در انتخاب خود، مُلک ری را رها کند و حاضر می شود سردسته جانیان عاشورا شود؛ بسیاری از اصحاب یزید اینطور بودند یعنی تصور نکنید که این هایی که برای لشگر یزید شمشیر زدند، همه جزو اراذل و اوباش بودند؛ خیر، برخی از اینها آدم های بزرگی بودند که یک زمانی برای اسلام کارهای بزرگی کرده بودند اما سر بزنگاه در آزمون الهی مردود شدند و خودشان را از سعادت الهی محروم کردند.
البته من باید در اینجا یک نکته کلیدی خدمتتان عرض کنم که رمز موفقیت در این امتحانات الهی، سلامت و قدرت عقل و اراده است. انسان یک موجود مجبور نیست. انسان یک موجود مختار و آزاد است. با عقل و شعور خود می تواند مسیر حق را از مسیر باطل تمییز دهد؛ اما واقعیت این است که عقل و اراده انسان در اثر کثرت گناه از کار می افتد. در اثر لقمه حرام از کار می افتد. در اثر بازی و سرگرمی و ادامه غفلت از کار می افتد و پس در زمانی که باید تصمیم درست بگیرد، سلامت و قدرت ندارد. پس قرآن مجید می فرماید: «هُوَ الَّذِی خَلَقَکُمْ فَمِنْکُمْ کَافِرٌ وَمِنْکُمْ مُؤْمِنٌ».
و دوستان عزیز! ما هم باید مراقب خودمان باشیم. ما استثنا نیستیم. ما هم ممکنست در یک موقعیت شبیه موقعیت عاشورا قرار بگیریم و انتخاب ما خدای ناکرده امام حسین (ع) نباشد. این روزها و شب ها اتفاقاً فرصت فکر کردن است. فرصت خودارزیابی است. ببینیم چه وضعی داریم؟ گرایش قلب ما به چه سمت است؟ اگر در موقعیت انتخاب راه قرار بگیریم، کدام راه را انتخاب می کنیم؟ دنیای فانی و من تبع آن را را انتخاب می نماییم یا آخرت و حیات اصیل و جاویدان را؟
و نکته کانون در اینجا این است که بدانیم جریان عاشورا، یک جریان فقط تاریخی نیست که بگوییم به اتمام رسید و رفت! بلکه یک جریان زنده است که همیشه پیش روی ماست. «کل یوم عاشورا و کل عرض کربلا» یک واقعیت عقلانی است. این که بعضی گفتند شعار زیدیه است و به ما به ارث رسیده است، یک حرف سخیف است. ما چه کار به شعار زیدیه داریم؟ کل یوم عاشورا و کل عرض کربلا یک شعار منطقی است و برای همین هم در بین شیعیان اثنی عشری جا افتاده است. جریان مبارزه حق و باطل و جریان تقابل ظلم و عدل همیشه پیش روی ماست و ما هم مانند مسلمانان سال ۶۱ هجری قمری در معرض آزمون های بزرگ و تاریخ ساز هستیم. اتفاقاً یکی از فلسفه های این عزاداری ها و این مجالس، این است که حواسمان را جمع نماییم. از واقعه عاشورا عبرت بگیریم. به خودمان بیاییم. مرز حق و باطل را برای خودمان مستمراً بازشناسی نماییم. فکر نکنیم که تافته جدا بافته هستیم. ما، هم می توانیم عمر ابن سعد و شمر باشیم و هم زهیر ابن قین و حبیب ابن مظاهر باشیم.
من در آخر عراضم یک مطلب عرض می کنم و ذکر مصیبت کنم.
امام صادق (علیه السلام) می فرمایند: مَنْ أَرَادَ اللَّهُ بِهِ الْخَیْرَ قَذَفَ فِی قَلْبِهِ حُبَّ الْحُسَیْنِ ع وَ حُبَّ زِیَارَتِهِ وَ مَنْ أَرَادَ اللَّهُ بِهِ السُّوءَ قَذَفَ فِی قَلْبِهِ بُغْضَ الْحُسَیْنِ وَ بُغْضَ زِیَارَتِهِ.
هر کس که خدا خیر خواه او باشد، محبت امام حسین مقابل السلام و شوق زیارتش را در دل او می اندازد، و هر کس که خدا بدخواه او باشد، کینه و بغض زیارت امام حسین مقابل السلام را در دل او می نهد.
اینکه در ماه محرم بی قرار می شوید، لباس مشکی می پوشید، پرچم عزا بالای در خانه خودتان می زنید، مجالس روضه برگزار می کنید یا در مجالس روضه شرکت می کنید و برای امام حسین (ع) اشک می ریزید، بدانید که خداوند شما را دوست داشته است. محبوب خدای تعالی هستید و الا هر کسی توفیق پیدا نمی کند این حال وهوا را داشته باشد. امام حسین همه زندگی خودش را برای خدا و در جهت اطاعت امر خدا خالصانه فدا کرد و محبوب ویژه حضرت اله شد و پس محبیّن امام حسین (ع) محبین پروردگار عالم هم هستند. پس قدر خودتان را بدانید و از این فرصت برای رشد معنوی خودتان بهره ببرید. حتی از نظر عرفانی، مرحوم استاد دولابی (رضوان الله تعالی علیه) می فرمایند: محبت و عزاداری برای امام حسین (ع) انسان را زود به مقصد می رساند. همه اهل بیت، کشتی نجات اند، ولی کشتی امام حسین (ع) سریع تر است. مرحوم استاد دولابی در ادامه می گویند: هنگام عزاداری، انسان درِ دلش را باز می کند و امام حسین (ع) داخل دل انسان می شوند.
امشب طبق سنت رایج، شب قاسم ابن الحسن (س) است. همانطور که اشاره کردم، شب عاشورا امام اصحاب را جمع کردند و فرمودند می توانید بروید. من بیعتم را از شما برداشتم. نخستین کسی که شب عاشورا محضر اباعبدالله (ع) اظهار وفاداری کرد، حضرت ابالفضل العباس (ع) بود. گفتم ما برویم؟ برویم که پس از تو چه کنیم؟ زندگی پس از تو چه معنایی دارد؟ بعد یکی یکی اصحاب بلند شدند و یکی گفت اگر هفت بار در راه تو بمیرم و زنده بشوم دست از تو بر نمی دارم بعد اشاره کردم که زهیر گفت اگر هزار بار هم کشته شوم و زنده بشوم دست از شما خاندان بر نمی دارم. اصحاب که حرفشان به اتمام رسید، ابا عبدالله (ع) روی کرد به همه و فرمود فردا همه شما شهید خواهید شد و بعد هم در روایت هست که موقعیت همه آنها را در بهشت مشهودشان کرد. خب، در میان این اصحاب که اکثراً سن و سال دار هستند، یک نوجوانی نشسته به نام قاسم ابن الحسن (س) فرزند امام حسن مجتبی (ع) که در تاریخ نقل شده هنوز به سن تکلیف هم نرسیده است. رو می کنه به امام عرض می کند عمو جان، من هم از این شهدا هستم؟ اما در پاسخ می فرماید: کیف الموت عندک؟ یعنی مرگ در راه خدا در منظر تو چگونه است؟ عرض کرد عمو جان! مرگ در راه خدا برای من احلی من العسل یعنی از عسل شیرین تر است و البته در روز عاشورا قاسم به میدان آمد و شیرین تر از عسل بودن مرگ در راه خدا را به همه نشان داد.
و سیعلم الذین ظلمو ای منقلب ینقلبون»
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب