نخل گردانی روستای فدافن آیینی با دو قرن قدمت
كادو دونی: یكی از سنتهای اصیل شهرستان كاشمر اجرای آیین نخل گردانی و دسته بنی اسد با دویست سال قدمت است كه توسط اهالی روستای فدافن از توابع بخش مركزی اجرا میشود.
به گزارش كادو دونی به نقل از ایسنا، آیین نخل گردانی كه برابر اسناد باقی مانده در كاشمر حداقل سابقهای بیشتر از دو قرن دارد حالا فقط در روستای فدافن و در بعدازظهر دوازدهم محرم برگزار می شود.
این آیین دارای شهرت خاصی است و در سال 1391 به شماره 826 در لیست میراث ناملموس كشور به ثبت رسید و الان یكی از حزن انگیز ترین آیین های سوگواری است و علاوه بر این، آیین دیگری نیز با نام دسته بنی اسد اجرا می شود.
در همین خصوص رئیس اداره میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری كاشمر به ایسنا اظهار داشت: آیین نخل گردانی همچون آیین هایی است كه در لیست میراث ناملموس كشور به ثبت رسیده است.
رضا یوسفی اضافه كرد: به رغم این كه همزمان با آیین نخل گردانی روستای فدافن مراسم دسته بنی اسد نیز انجام می شود اما فقط آیین نخلگردانی به ثبت رسیده و حتی در سال 96 از لوح ثبتی مراسم نیز رونمایی گردید و الان از ارزش خاصی برخوردار می باشد.
وی بیان كرد: این مراسم دوازدهم محرم، همراه با مراسم خاص و باشكوهی از محل روستا آغاز و تا امامزاده سید مرتضی در شهر كاشمر ادامه دارد، این مراسم در حالی به روایت مردم فدافن عمری 200 ساله دارد كه تا اوایل قرن معاصر فقط در روستا برگزار میشد اما بعد از آن در كاشمر هم این مراسم اجرا می شود.
رئیس اداره میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری كاشمر اظهار نمود: هرچند در بعضی مناطق نخل را برروی ماشین میگذارند و حركت میدهند اما در این روستا نخل برروی دوش حدود 30 نفر از اهالی قرار میگیرد.
وی با بیان این كه امروزه میراث فرهنگی لایههای ناملموسی را برای حفظ فرهنگها و معرفی جاذبههایی كه در جنس ناملموس جوامع وجود دارد استخراج می كند، اظهار داشت: باید بتوانیم از این آیینهای مذهبی برای جذب گردشگر و توریست به بهترین نحو استفاده نمائیم.
رئیس اداره میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری كاشمر افزود: مراسم نخل گردانی و دسته بنی اسد عصر روز ۱۲محرم توسط اهالی روستای فدافن همراه با دسته بنی اسد برگزار می گردد و در طول حركت این مجموعه و برمبنای یك سنت قدیمی دسته بنی اسد، جریده ها و علامت ها توسط هیئت ابوالفضلی، نخل بزرگ توسط هیئت حیدری به حركت در میآید.
كاشمر از خرده فرهنگهای بسیار ارزشمندی برخوردار می باشد
در ادامه یك پژوهشگر بومی منطقه كاشمر به ایسنا اظهار داشت: كاشمر از خرده فرهنگهای بسیار ارزشمندی برخوردار است، پیشینه آیین نخل گردانی در روستای فدافن از توابع بخش مركزی كاشمر به بیشتر از دو قرن می رسد.
لیلا قرایی اضافه كرد: بر طبق آنچه از بزرگان روستا نقل شده تا حدود 100 سال قبل در روستا نخل دیگری با وزنی بیشتر از سه تُن بوده كه توسط 60 نفر حركت داده میشده اما طی سالیان قبل نخلی دیگر با وزن كمتری ساخته شد.
وی افزود: نخل چهار مهاركش دارد كه دو نفر در جلو و دو نفر در عقب قرار می گیرند و با عنایت به اینكه افراد زیر نخل مسیر خودرا نمی بینند مهاركش ها مسیر نخل را مشخص میكنند و در هنگامی كه قرار به ایستادن است، میخ می شوند تا نخل كنترل خودرا از دست ندهد.
وی با اشاره به این كه افراد زیر نخل، هنگامی كه نخل را روی زمین میگذارند نواهای "حیدر حیدر" "یا علی مدد" و "یا حسین" سر می دهند، عنوان كرد: در گذشته بالای نخل دو نفر سادات، چاوشی خوانی میكردند و كسی در داخل نخل زنگ را به صدا در می آورده البته افراد زیر نخل هم یا برای حركت دادن نخل نذر داشتند یا از توانایی جسمی برخوردار بودند.
قرایی اظهار نمود: این نخل با 72 تكه پارچه كه سمبل 72شهید دشت نینواست با عكس امام و آینه و پارچه های رنگارنگ و كتیبه هایی دور تا دور كه با نام ائمه تزئین می شود، كه این نحوه آذین بندی نشان از احترام مردم روستا به شخصیت این امام بزرگ است.
وی ادامه داد: اسبی سفید و قوی و خون آلود در قسمت جلوی این نخل به همراه ركاب دار قرار می گیرد كه اشاره به ذوالجناح امام حسین(ع) دارد كه معمولا همه دست اندركاران برگزاری این آیین قدیمی مطابق رسمی معمول آنرا از بزرگان خود به ارث برده اند.
این پژوهشگر بومی اظهار داشت: دراجرای آیین دسته بنیاسد، ابتدا گروه اشقیاء قرار دارند كه با اسب به تاخت می روند و پس از آن ذوالجناح است، كه با بستن پارچه های رنگی و زرین به گردنش، گوی نقره بر دمش، آینه ای بر پیشانی اش، شمشیر دو سر به شكل كمان بر روی گردنش و زدن سیب های سرخ بر دو سر شمشیر تزئین شده است.
وی اظهار نمود: همزمان با حركت نخل كه به باور مردم روستا تابوت حضرت سیدالشهداست؛ افرادی زنجیر زنان فریاد « حسین، حسین» سر داده و بر سر و سینه می زنند كه «حسین شهید شد» و این نوحه ها را به قدری تكرار میكنند تا دسته بنی اسد برای جمع آوری اجساد شهدای دشت كربلا وارد میدان شوند البته در جلوی نخل چند نفر كارشان بیل زدن است تا خار و یا سنگ موجود در راه را برای سهولت حركت جمعیت هموار كنند كه این افراد هم هنگام بیل زدن «علی علی» و «حیدر حیدر» می گویند تا نخل به مقصد برسد و وقتی نخل به مقصد رسید چون معتقدند، روح امام حسین می خواهد به آسمان برود نخل را می چرخانند.
این پژوهشگر افزود: بعد از اینكه دسته بنی اسد بر سر جنازه شهدا می رسد، فریاد می زنند «بنی اسد غوغا كنید، نعش حسین پیدا كنید» تا این كه به جایگاه می رسند و مشغول جمع آوری اجساد شهدا می شوند و در حین این كار نوحه خوانی نیز می كنند.
وی بیان كرد: این مراسم قبل تر فقط در روستای فدافن اجرا می شد ولی سال هاست كاشمری ها نیز از حركت دسته بنی اسد و اجرای آیین نخل گردانی در شهر بی نصیب نیستند.
قرایی در ادامه به جزئیات تاریخی دسته بنی اسد اشاره نمود و اظهار داشت: بر طبق آنچه در تاریخ آمده بنیاسد نام تیرهای از قبیله مشهور عرب است كه در قیام امام حسین(ع) به سه دسته موافق حضرت، مخالف و بیطرف تقسیم شدند.
قرایی اضافه كرد: بعد از شهادت سیدالشهدا و یاران ایشان، زنان بنی اسد كه جزء دسته بیطرفان بودند وقتی گذرشان به میدان جنگ افتاد و اجساد امام و یارانش را در زیر آفتاب سوزان مشاهده نمودند سخت تحت تأثیر قرار گرفته و به سرزمین غاضریه شتافتند و مردان خودرا برای دفن اجساد شهدا خبر كردند.
وی عنوان كرد: هرچند مردان قبیله از ترس ابن زیاد حاضر نشدند در خاك سپاری اجساد شركت كنند؛ اما زنان بنی اسد خود بیل و كلنگ برداشتند و به سمت كربلا حركت نمودند، بعد از مدت كوتاهی، وجدان مردان قبیله بیدار شده و به دنبال زنان حركت كرده و به دفن پیكر مطهر شهدا پرداختند.
این پژوهشگر بومی منطقه كاشمر اظهار داشت: این فداكاری بنیاسد سبب شهرت آنان در بین شیعیان جهان شده و مردم روستای فدافن با تاسی از این باور صدها سال است با نمایش آیین ها و حركت كجاوه هایی ضمن برگزاری عزاداری و سینه زنی، حركت سمبلیك دسته بنی اسد و نخل گردانی را در روز دوازدهم محرم اجرا می كنند و امسال نیز مسیر حركت این كاروان از خیابان قائم به سمت امامزاده سید حمزه(باغمزار) خواهد بود.
منبع: كادو دونی
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب