در آئین رونمایی از كتاب دو تذكره از مسكین اصفهانی مطرح شد:
مسکین اصفهانی شاعری که جنگ شاعران اصفهان را به یادگار گذاشت
به گزارش کادو دونی، یک پژوهشگر اظهار داشت: مسکین اصفهانی، شاعر برجسته دوره قاجار، با گردآوری آثار شاعران هم عصر خود در جنگ شاعران اصفهان، میراثی ماندگار برای ادبیات فارسی به جای گذاشت.
به گزارش کادو دونی به نقل از مهر، آئین رونمایی از کتاب «دو تذکره از مسکین اصفهانی و جنگ شاعران اصفهان» به همت مرکز اصفهان شناسی و خانه ملل اصفهان، با سخنرانی محمدابراهیم ایرج پور، پژوهشگر ادبی، و حسین مسجدی، اصفهان شناس و مدرس دانشگاه، شامگاه پنج شنبه در انتشارات سازمان فرهنگی، اجتماعی و ورزشی شهرداری اصفهان اجرا شد.
تلاش های ده ساله برای گردآوری تذکره های اصفهانی
ایرج پور در این جلسه از جست و جو و پژوهش ده ساله خود برای یافتن نسخه های دست نویس ادبیات اصفهان سخن گفت و بیان کرد: از یک دهه پیش بدنبال نسخه های قدیمی از شاعران اصفهان بودم تا این که در کتابخانه ملی به دو نسخه خطی نایاب برخوردم. این دو نسخه، متعلق به دوره ای بود که تازه گردآوری شده بودند و به مرور سرگذشت و آثار شاعران اصفهان را شرح می دادند.
وی اضافه کرد: «این نسخه ها که به تذکره و جنگ شاعران اصفهان معروف شده اند، توسط استاد همایی به دانشجویانش در تهران سپرده شده بودند تا بصورت تازه ای بازنویسی شوند. نسخه های یافته شده، خصوصیت های ارزشمندی از نظر خط و محتوای شعری دارند. استاد همایی خود در سالهای میان سالی بارها به این نسخه ها مراجعه نموده و آنها را حاشیه نویسی کرده بود که نشان از اهمیت این نسخ برای او داشت.
میراث استاد همایی و اهمیت تذکره های شاعران اصفهان
به گفته این پژوهشگر، استاد همایی در تلاش هایش برای گردآوری آثار ادبی دوره قاجار، توانست نسخی نایاب از تذکره مسکین اصفهانی را گردآوری کند و در نسخه های خود از «جنگ شاعران اصفهان» به آنها اشاره داشته باشد. تذکره مسکین که شامل اشعاری از ۳۱ شاعر است، موفقیت کوشش های این شاعر اصفهانی و فرزند او میرزا عبدالرحیم بود. در این بین، میرزا عبدالرحیم هفت مشاعره جدید به نسخه های پدر افزود و حتی تعدادی از اشعار را هم اصلاح کرد.
وی اضافه کرد: نسخه جنگ شاعران اصفهان، موفقیت ارزشمندی برای شناخت ادبیات قاجار و خصوصاً آثاری است که کمتر دیده شده اند. این مجموعه شامل اشعاری است که شاعران در انجمن های ادبی می سرودند و نوعی شعر طرحی شمرده می شود که مبنای سرودن اشعار دیگر شاعران قرار می گرفت. همچنین، نخستین تذکره ۳۱ شاعر و تذکره دوم ۱۳ شاعر را معرفی می کند، در صورتیکه جنگ شاعران شامل اشعاری از ۱۲ شاعر به عنوان نمونه های شعر طرحی است.
تأثیر مسکین بر انجمن های ادبی اصفهان
در بخش دوم نشست، حسین مسجدی، اصفهان شناس و مدرس دانشگاه، به نقش و اهمیت مسکین اصفهانی در محافل ادبی اصفهان اشاره و اظهار داشت: مسکین از چهره های تأثیرگذار در محافل ادبی و انجمن های شعری دوره قاجار در اصفهان بود. وی در خیلی از انجمن های شعری همچون انجمن ادبی مشتاق و بعدها در انجمن خاقان تهران حضور داشت و اشعار خیلی از شاعران را گردآوری می کرد. این انجمن ها محافلی برای تبادل اندیشه های ادبی و مشاعره های شعری بودند که سبب تقویت خلاقیت شعری می شدند و شاعرانی مانند مسکین در آنها تأثیرگذار بودند.
وی اضافه کرد: این انجمن ها به ترویج و انتقال سنت های شعری کمک می کردند و مسکین در این محافل به صورتی رهبر و سازمان دهنده شعرا بود. او نه فقط خود در حوزه شعر فعالیت داشت، بلکه اشعار دیگر شاعران را هم گردآوری کرده و به تذکره های ماندگار تبدیل می کرد. مجموعه این تلاش ها منجر به احیای شعر قاجاری و بازآفرینی فضایی شد که شاعرانی چون مسکین در آن امکان بروز و ظهور یافتند.
روند بازگشت ادبی و جایگاه تذکره های قاجار
این اصفهان شناس با اشاره به خصوصیت های دوره قاجار اظهار داشت: در این دوره، دو سبک شعری برجسته وجود داشت؛ یکی سبک قصائد انجمنی که شاعر در آن به معرفی دیگر شاعران می پرداخت، و دیگری سبکی خاص به نام «شعر طرحی» بود که شاعران مبنی بر آن ملزم به سرودن اشعار جدیدی می شدند. این سبک ها در انجمن های ادبی دوره قاجار، خصوصاً در انجمن های اصفهان، مورد توجه قرار گرفت و به یکی از فاکتورهای این دوره تبدیل شد.
وی در ادامه بیان کرد: با وجود کوشش های فراوانی که در آن دوره برای گردآوری و حفظ اشعار شاعران انجام شد، اما متأسفانه قسمتی از تذکره ها از بین رفته اند و این مساله نیازمند پژوهش و پیگیری های بیشتر است تا بتوان دلیل اصلی از میان رفتن آنها را مشخص کرد. انجمن های شعری و محافل ادبی نقش برجسته ی در رشد فرهنگ ادبی اصفهان ایفا کردند و ردپای آنها هنوز در تاریخ فرهنگی این شهر مشاهده می شود.
به گزارش کادو دونی به نقل از مهر میرزا محمّدعلی اصفهانی متخلّص به «مسکین»، شاعر و ادیب خطاط در قرن سیزدهم هجری است که در حدود سال ۱۲۲۳ ق در اصفهان متولّد شده و باوجود میل باطنی، مانند پدران خود به تجارت تریاک و کسب وکار در بازار اصفهان مشغول شد. ولی در کنار آن به تحصیل فضائل و تکمیل کمالات خود مشغول بود. او از شعراء انجمن ادبی ابوالفقراء در اصفهان است که میرزا محمّدباقر ابوالفقراء گزی بُرخواری اصفهانی آنرا تأسیس کرده بود.
منبع: كادو دونی
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب