سی قصه از شاهنامه به روایت محمدجعفر محجوب
کادو دونی: کتاب «آفرین فردوسی» (سی قصه از شاهنامه) نوشته محمدجعفر محجوب بتازگی انتشار یافته است.
به گزارش کادو دونی به نقل از ایسنا، این کتاب در ۳۹۰ صفحه با شمارگان ۳۳۰ نسخه و بهای ۳۸۰ هزار تومان در انتشارات مروارید در درسترس علاقه مندان قرار گرفته است.
در مقدمه کتاب به قلم مرحوم محجوب آمده است: چون هدف اصلی این اثر، آشتی دادن جوانان و خوانندگان علاقمند فارسی زبان با شاهنامه و آشنا ساختن آنان با روش سخن سرایی و شیوه نگارش کهن و با شکوه استاد طوس است، این کتاب از مباحث تحقیقی، بحث در مسائل مربوط به دانش های ادبی، فصاحت و بلاغت، گفت و گو درباره ی نسخه بدل های مختلف و برتر نهادن یکی از آنها، کنجکاوری درباره ی اصیل یا الحاقی بودن بیت یا قسمتی از داستان ها، و دیگر مباحثی که مورد توجه ارباب ادب و کارشناسان فنون ادبی، خالی مانده است. با اینحال کوشش شده است آثار و اشعار برگزیده از روی تازه ترین و درست ترین چاپ هایی که تا حالا در دسترس قرار گرفته است نقل شود، و جای جای، تا آن جا که مطلب بیش از اندازه تحقیقی و فنی نشود، اگر توضیحی درخور اطلاع جالب توجه خواننده به نظر برسد، در ضمن شرح داستان باز گفته آید.
از شرح و توضیح و تفسیر داستان های معروف و بسیار مهم شاهنامه پرهیز شده و نظر نویسنده بیشتر معطوف به داستان هایی بوده که حدس می زده است خوانندگان عادی و غیرمتخصص از آنها اطلاعی ندارد. یکی از دلیلهای اینطور انتخاب آنست که اگر خواننده حتی در دوران تحصیل ابتدایی بیتی چند از داستان های بزرگی مانند «رستم و سهراب» و «رستم و اسفندیار» را دیده باشد ممکنست پیش خود گمان کند که این داستان را خوانده و از آن اطلاع کافی دارد، و برای پرهیز از تکرار، خواندن آنرا فروگذارد. اما به احتمال قوی چون داستان هایی مانند «کرم هفتواد» و «دوازده رخ» و داستان «بهرام و آرزو» و «گو و طلحند» آگاهی ندارد، بی هیچ پیش داوری خواندن آنرا شروع می کند.
در شرح و توضیح داستان ها کوشش شده است تا سرحد امکان از متن شاهنامه استفاده شود، چه هدف اصلی آشنا کردن خواننده با این کتاب، و آماده ساختن و تشویق او برای روی آوردن به شاهنامه و خواندن متن کتاب است. اما نویسنده برای پرهیز از تفصیل بسیار، و گنجانیدن بیت هایی که مدلول آنها بر خواننده روشن نیست، خود به شرح قسمتی از حوادث پرداخته و قلم نارسای خویش را جایگزین طبع روان و زبان سخن گوی استاد طوس کرده است.
در بیت هایی که از شاهنامه نقل شده کوشش شده است که ترکیب دشوار و دور از ذهن و واژه مشکل و پیچیدگی مضمون وجود نداشته باشد تا خواننده به سادگی به خواندن آن توفیق یابد و مدلول بیت ها را دریابد. با اینحال هرجاکه نویسنده گمان می برده که مدلول کردن واژه ای سبب آسانی کار خواننده است، بی درنگ مدلول آنرا به دست داده، و اگر شرح و توضیح یک یا چند بیت را لازم می دیده در ذیل ابیات یا در حاشیه گفتار بدان پرداخته است.
گاه قسمتی از داستان شاهنامه به داستان یا تمثیلی از کتاب دیگر همانند است. بطورمثال شرح فتنه انگیزی و سخن چینی گرسیوز با نمّامی و سعایت دمنه در پیش شیرو برانگیختن او برای ریختن خون گاو در کلیله ودمنه بسیار شبیه است. کی کاووس از ابلیس فریب خورده و بر اثر تلقین او آهنگ رفتن به آسمان کرده است. یکی از جباران شامی موسوم به نمرود، که معاصر حضرت ابراهیم خلیل بوده، نیز به قصد نبرد با خدای یگانه راه آسمان پیموده است. در شرح داستان های شاهنامه بدین ترتیب همانندی ها، تا آن جا که مطلب را از سیاق طبیعی خویش به در نَبَرد، نیز اشارت رفته است.
چون این گفتارها به مرور و در ضمن سالیان فراهم آمده، یکی دو توضیح کوتاه در بعضی گفتارها تکرار شده است. چون حذف این تکرارها اساس مطلب را به هم می ریخت، نویسنده با اتکا به حسن نظر خوانندگان، آنها را به همان صورت در متن باقی گذاشت و امیدوار هستم است این قصور کوچک را بر وی ببخشایند.
چند گفتار در شروع کتاب آمده که جزو مطالب و داستان های شاهنامه نیست. اما نویسنده چنین گمان برده است که آن مقالات نیز با شاهنامه، یا زندگانی گوینده بزرگوار آن پیوندی تمام دارد و از همین روی، برای اتمام فایده، یا دادن اطلاعاتی مربوط به شاهنامه و زبان آن، چنین گفتارهایی را در صدر کتاب جای داده است. از اینگونه است گفتاری درباره ی زبان های ایرانی و انواع و شاخه های آن، مهرگان جشن ایزدمهر، درفش کاویان، آفرین فردوسی و مدایح بی صله و درخش رخشنده.
در نوشته پشت جلد کتاب می خوانیم: دکتر محمدجعفر محجوب (۱۳۰۳-۱۳۷۴) استاد و پژوهشگر پرمایه و خوش سخن زبان و ادبیات فارسی در کتاب حاضر، که حاصل سال ها مطالعه و مطالعه وی در شاهنامه فردوسی است، علاوه بر آگاهی ها و تحلیل هایی از زندگی و شخصیت فردوسی روایت هایی بسیار خواندنی از سی داستان تأثیرگذار شاهنامه، که کمتر درباره ی آنها بحث شده، به دست داده است.
همچون این داستان های می توان به کاووس و ارمغان هاماوران، بیژن و منیژه، گشتاسپ و کتایون، یازده رخ، هفت خان اسفندیار، دیو سیاه ودیو سفید، قصه اسکندر و دارا، شاپور ذوالاکتاف و شماری دیگر اشاره نمود. کتابی «سی قصه از شاهنامه»(آفرین فردوسی» کتابی است که هم مخاطبان عام و هم دوستداران شاهنامه از خواندن آن بسیار لذت و بهره خواهند بُرد.
منبع: كادو دونی
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب