نهج البلاغه، منشور انسانیت
حکمت شصت و نهم راهی برای آرامش
کادو دونی: قم امیرالمومنین (ع) در حکمت 69 به افرادی که در رسیدن به مقصودشان ناکام می مانند دستوری می دهد که مایه آرامش است.
در حکمت ۶۹ نهج البلاغه آمده است: « إِذَا لَمْ یَکُنْ مَا تُرِیدُ، فَلَا تُبَلْ [کَیْفَ] مَا کُنْتَ؛ هنگامی که آن چه را می خواهی انجام نمی گیرد، هرگونه باشی اعتنا نکن.»
حجت الاسلام شکیبایی در گفت و گو با ایسنا به تشریح حکمت ۶۹ نهج البلاغه امیرالمومنین (ع) پرداخته که شرح آن زیر آمده است:
امیرالمومنین (ع) در این گفتار حکیمانه به افرادی که در رسیدن به مقصودشان ناکام می مانند دستوری می دهد که مایه آرامش است.
برای این جمله تفسیرهای مختلفی از طرف شارحان نهج البلاغه ذکر شده است، بیشتر شارحان بر این عقیده اند که این سخن حکیمانه اشاره به همان چیزی است که در قرآن مجید آمده: (لِکَیْلا تَأْسَوْا عَلی ما فاتَکُم) یعنی هنگامی که به مقصد نرسیدی غمگین مباش، چونکه اگر مقصود مادی است دنیای مادی بقایی ندارد و اگر مقصود معنوی است خداوند برای تلاشی که کردی به تو اجر و پاداش می دهد.
بعضی دیگر مانند «محمد عبده» گفته اند که منظور این است که اگر به مقصود نرسیدی دست از تلاش و کوشش بر ندار و به سخنان این و آن اعتنا مکن.
بعضی دیگر گفته اند: مقصود این است که اگر به مقصود نرسیدی به همان حال که هستی راضی باش تا از مقام و مرتبه تو نزد خداوند کاسته نشود.
تفسیر چهارمی برای این سخن بنظر می رسد که از بعضی جهات مناسب تر است و آن اینکه اگر به مقصود نرسیدی به هر صورت باشی تفاوتی نمی کند مثل اینکه کسی هدفش این بوده که در فلان شهر زندگی کند و موفقیت خودرا تنها در آنجا می بیند. اگر این مقصود برای او حاصل نشود چه تفاوتی می کند که در هر شهر دیگری باشد، برای اینکه همه شهرها نسبت به خواسته او یکسان است و نباید در این زمینه سخت گیری کند.
این شبیه چیزی است که مرحوم «علامه شوشتری» در شرح نهج البلاغه خود آورده که زنی تنها یک پسر داشت و از دنیا رفت. آن مادر اظهار داشت: من می خواستم این فرزند من زنده بماند حال که درگذشت هر کس دیگری می خواهد پس از او زنده بماند یا نماند.
بارها گفته ایم که اراده چند معنای مختلف از عبارت واحد مانعی از نظر ادبی ندارد و در نثر و نظم کلام عرب و سایر لغات، نمونه های فراوانی از آن هست، بدین سبب ممکنست تمام معانی فوق در محتوای کلام امام (ع) جمع باشد.
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب