لذت پدری با ستاره و خسرو
آتیلا پسیانی یك پدر و یك كودك 62 ساله
كادو دونی: آتیلا پسیانی مانند بعضی از بزرگترها نیست كه مدام بچه ها را می بوسند و بغل می كنند، ولی از دیدن هر حركت و حرف آنان لبریز از شادی می شود. برای او عشق به كودكان یك حس درونی است. این هنرمند پدر «ستاره» و «خسرو» و جزء هنرمندانی است كه فرزندانش از دوره كودكی وارد فعالیت هنری شده اند.
به انگیزه روز پدر گپ و گفتی با آتیلا پسیانی داریم كه در آن از تفاوت عشق به فرزند و عشق به اثر هنری گفتیم و او برای مان از لذت پدری بعنوان تجربه ای منحصر به فرد در زندگی اظهار داشت كه با هیچ عشق دیگری قابل قیاس نیست.
خبرنگار ایسنا گفت وگوی خودرا با یك پرسش كلی آغاز می كند. پدر و مادر شدن تجربیاتی است كه به اندازه عمر بشر قدمت دارد ولی چه چیزی سبب می شود این تجربه كه قدمتی همپای تاریخ بشریت دارد، در تمام اعصار و قرون همچنان برای آدمیان یگانه باشد؟
پاسخ پدر گفت وگوی ما به این پرسش چنین است: «هرگز نمی توانید عشق و لذتی را كه بواسطه داشتن فرزند دارید، از دیگران كسب كنید. هر كسی باید خود این لذت را تجربه كند مگر این كه اصولا تمایلی به این تجربه نداشته باشد. من تمایل داشتم و دو بار پدر شدم. شاید اگر در كشوری زندگی می كردیم كه امید به زندگی بیشتر و شرایط برای جوانان آسان تر بود، حتی بچه های بیشتری می داشتم.»
او در ادامه از علاقه اش به كودكان هم می گوید: «برخلاف برخی كه مدام بچه ها را می بوسند و آنان را بغل می كنند، من چنین كارهایی نمی كنم، ولی همیشه همه وجودم پر از عشق به كودكان است. نه تنها فرزندان آشنایان دور و برمان كه حتی كودكان غریبه ای كه در كوچه و خیابان می بینم، هر كار و هر حرف شان برایم جذاب و هیجان انگیز و وقت گذرانی با بچه ها برایم بسیار لذت بخش است و می توانم ساعت ها به آنان نگاه كنم و از درون غرق شادی شوم. توجهم به كودكان خیلی ذهنی است.»
این هنرمند كه در كارنامه هنری اش تجربه كارگردانی نمایش هایی مانند «بحرالغرایب»، «پرفسور بوبوس» و «متابولیك» را دارد، از موضوع جالب دیگری در برخورد با كودكان سخن می گوید: «مهم ترین اتفاقی كه در ارتباط با كودكان برای من می افتد این است كه متوجه می شوم هنوز كودكی خودرا از دست نداده ام و یك كودك ۶۲ ساله هستم!»
***
كنجكاوی دیگر ما این بود كه آیا خلق اثر هنری می تواند همانند تجربه پدری یا مادری باشد و آیا اثر هنری می تواند همچون فرزند هنرمند تلقی شود؟
پسیانی در پاسخ به این پرسش توضیح می دهد: «كار هنری هیچ گاه نمی تواند مانند فرزند آدم بشود؛ این ها دو تجربه كاملا متفاوت می باشد و هر یك لذت خاص خودرا دارد. شما بعنوان پدر یا مادر حسی كه نسبت به فرزندتان دارید، این است كه قسمتی از وجودتان و به مدلول تداوم زندگی و ادامه شماست. ما همیشه به نسل پس از خود فكر می نماییم. طبیعتا نزدیكترین آدم ها در نسل پس از ما، فرزندان مان هستند، بدین سبب عشق به فرزند از جنس دیگری است و عشق به كار و خلاقیت هنری از جنسی دیگر و هیچ ضرورتی ندارد این دو را در جایگاهی شبیه به هم قرار دهیم. واقعیت این است كه نمایش من نمایش من است، ولی ستاره و خسرو دختر و پسرم هستند.»
او در توضیح دیگر تفاوت های این تجربه ها ادامه می دهد: «با خلق اثر هنری، قسمتی از وجودتان را تثبیت می كنید و اثر هنری، نشانه شماست و آنرا بعنوان جای پای تان به یادگار می گذارید و این متفاوت می باشد با زمانی كه موجودی را بعنوان فرزندتان بزرگ می كنید و او خود مستقل از شما به حیات خود ادامه می دهد؛ در صورتیكه كار هنری شما مستقل از شما نیست.»
***
«ستاره» و «خسرو پسیانی» خیلی زود وارد فضای هنری شدند. پسیانی برخلاف بعضی از پدران هنرمند كه تمایلی به حضور فرزندان شان در فضای هنری ندارند، ممانعتی از حضور فرزندانش در تئاتر نكرد و دختر و پسر او هنوز در دوره كودكی بودند كه فضای تئاتر را لمس كردند.
او درباره این مساله توضیح می دهد: «متاسفانه یا خوشبختانه در خیلی از خانواده های هنری، خیلی اوقات محیط خانه انتخاب دیگری پیش روی فرزندان نمی گذارد، چون تمام سخنان پدر و مادر و دوستان شان حول كارها و تجربیات هنری است و فزرندان در چنین محیطی بزرگ می شوند.»
این بازیگر خود در دوره نوجوانی وارد فضای تئاتر شده است. تصور ما این بود كه مادرش زنده یاد جمیله شیخی ـ بازیگر باسابقه تئاتر، سینما و تلویزیون ـ دراین زمینه موثر بوده است، اما توضیحات آتیلا پسیانی، این تصور را تغییر داد: «مادرم نه تنها هیچ اشتیاقی برای حضور من در فضای هنری نداشت، بلكه به دلایلی نامعلوم با این مساله كاملا مخالف بود و نمی دانم چرا دلش می خواست من حقوق سیاسی بخوانم؛ رشته ای كه بسیاری از آن بدم می آمد! بدین سبب تمام تلاشش را به كار گرفت كه من به این سمت نیایم، ولی هر چه بیشتر مرا منع می كرد، حریص تر می شدم و در نهایت در نوجوانی وارد فضای تئاتر شدم، هرچند زمینه كارهای من با كارهای مادرم كاملا متفاوت و گاه متضاد بود.»
این تجربه سبب شد او خود در برخورد با فرزندانش راهی دیگر در پیش بگیرد: «تجربه نوجوانی خودم سبب شد هیچ گاه فرزندانم را به هیچ سمتی سوق ندهم. هیچ وقت آنان را برای فعالیت هنری نه تشویق كردم و نه منع. هیچ گاه تسهیلات ویژه ای برای حضورشان در این فضا ایجاد نكردم. آنان هم مانند دیگر اعضای گروه تئاتر «بازی» پس از پشت سر گذاشتن كارگاه های آموزشی، به عضویت درآمدند. حتی وقتی ستاره در ۱۳ سالگی، نخستین كارگردانی خودرا انجام داد، نامش در بروشور بعنوان كارگردان میهمان قید شد و دو سال بعد تازه عضو گروه تئاتر ما شد.
بابت حضور آنان در تئاتر هیچ ممانعتی نكردم و همیشه تلاش كردم كنارشان دوش به دوش آنان بایستم و همراه شان باشم و هیچ گاه فكر نمی كردم آنها باید تجربیات مرا تكرار كنند.»
***
اهالی تئاتر به خوبی می دانند آتیلا پسیانی تا سال قبل رئیس گروه تئاتر «بازی» بود و یك سالی می شود كه این مسئولیت را به دخترش ستاره سپرده است. گروه تئاتر «بازی» سال هاست فعالیت خودرا ادامه می دهد و جزء معدود گروه هایی است كه همچنان به بقای خود ادامه داده. این هنرمند در ادامه از فرزندان دیگر خود نیز سخن می گوید؛ اعضای گروه تئاتر «بازی».
او اضافه می كند: «شكل سومی هم وجود دارد؛ در كنار همسر و فرزندان من در گروه تئاتر «بازی»، اعضای دیگری هم هستند كه به صورتی فرزندان من به حساب می آیند و برای شان وقت و انرژی می گذارم و به فكر خلاقیت هنری و ادامه كارشان هستم.
در كنار این ها هستند كسانی دیگر كه اتفاقا عضو گروه تئاتر ما نیستند، ولی بواسطه تلاش هایی كه در راه تئاتر تجربی داشته ام، توانسته ام راه سنگلاخ را برای آنان هموار كنم و آنان نیز با محبت خود كارهای مرا راهگشاری كار خود می دانند و برایم بسیار لذت بخش است وقتی رشد و پیشرفت آنان را می نگرم و آنان را جلوتر از خود می بینم.»
***
كسانی كه در چند سال اخیر پیگیر تئاتر بوده اند، به یاد دارند آتیلا پسیانی تندیس بزرگداشت خودرا در جشنواره تئاتر فجر از دست امیررضا كوهستانی گرفت؛ هنرمندی از نسل بعد.
پسیانی در ادامه گفت و گو از دلیل این انتخاب سخن می گوید: «برگزاركنندگان جشنواره تئاتر فجر زمانی كه متوجه شدند برای برگزاری بزرگداشتم در این جشنواره، امیررضا را انتخاب نموده ام و تصمیم گرفته ام تندیسم را از دست او بگیرم، با شگفتی گفتند ولی او جای فرزند شماست و توضیح دادم دقیقا بنا بر این می خواهم او مرا تقدیر كند، چون وقتی مقرر است به كسی تندیس یادبودی بدهیم، با حضور نسل بعد است كه این یادبود معنا پیدا می كند.»
كارگردان نمایش های «قهوه قجری»، «كالیگولا شاعر خشونت» و «تیكی تاكا» درباره این فرزندان تئاتری خود چنین می گوید: «نسل امیررضا و حتی نسل بعدی او فرزندان من هستند و چشم به راه نسل بعدی هم هستم. هرچند آثار ما به لحاظ شكل و فرم هیچ گونه شباهتی به هم ندارد، ولی ما از یك گروه خونی هستیم و یك خانواده نمایشی را تشكیل می دهیم.»
***
بسیاری از هنرمندان از صبر و گذشت خانواده های شان می گویند، از این كه كار هنری گاه سبب شده به اندازه كافی در كنار خانواده های شان نباشند. این پرسش را از آتیلا پسیانی هم می پرسیم و او پاسخ می دهد: «طبعا چون حرفه ما زمان بر است، اغلب اوقات در كنار فرزندان مان نیستیم، ولی اهتمام كرده ام كمبود كمیت را با كیفیت جبران كنم و زمانی كه در كنارشان هستم، تمام قد بوده ام. وقتی با آنان هستم، درگیر هر فكر و كارشان می شوم و از زمانی كه عقل رس شدند، به نظرات و عقایدشان فكر می كنم. هنوز هم بسیاری از آنان می آموزم و این یادگیری برایم بسیار دوست داشتنی است.»
«نه » واژه ای است كه شنیدنش برای خیلی از ما ناخوشایند است، به ویژه اگر این واژه از زبان یك فرزند خطاب به پدر یا مادرش بیان شود، ولی پدر مورد نظر ما از شنیدن «نه» فرزندانش نه تنها غمگین یا عصبی نمی گردد بلكه برایش لذت بخش است: «یك تجربه شیرین دیگر زمانی است كه بچه ها به من «نه» بگویند كه این نشانه استقلال و شكل گیری شخصیت شان است. واژه «نه» برای من بسیار مهم و شیرین است بنا بر این هیچ گاه جلو ستاره و خسرو ایستادگی نكرده ام و همواره استقلال آنان برایم بسیار شیرین بوده است.»
منبع: كادو دونی
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب